Wanneer de veulens een aantal maanden oud zijn, bereiken ze een leeftijd waarin een impactvolle gebeurtenis staat te gebeuren: het spenen/scheiden van de merrie.  Het is zeer belangrijk om dit proces goed te laten verlopen. Niet alleen vanwege korte termijn stress en welzijn van merrie en veulen, maar ook vanwege de mogelijkheid tot levenslange gezondheidsproblemen bij het veulen, waarvan het speenproces aan de basis kan liggen.  Het is in de eerste levensfase van belang dat ze veel leren over hun omgeving en hoe ze met andere paarden moeten omgaan. Een geleidelijk speenproces en goede socialisatie van het veulen draagt bij aan het ontwikkelen van een fijn en gezond hobby- of sportpaard!

Leeftijd

Een geschikte leeftijd om het veulen te spenen is gemiddeld tussen de 5 en 6 maanden leeftijd. Spenen vóór een leeftijd van 4-5 maanden wordt sterk afgeraden. Het veulen is op dat moment nog afhankelijk van de melk om aan zijn energiebehoefte te kunnen voldoen en besteedt nog niet voldoende tijd aan grazen. In de periode tussen 5 en 6 maanden is het belangrijk om goed te kijken naar merrie en veulen om het juiste moment te beslissen. De opstart van het veulen kan bijvoorbeeld een rol spelen in het moment van spenen. Een sterk en gezond veulen kan vaak rond 5-6 maanden leeftijd veilig gespeend worden. Veulens die in hun eerste levensfase behandelingen nodig hebben gehad, zoals plasma toediening of opname in een kliniek, zijn doorgaans op vijf maanden leeftijd nog niet klaar om gespeend te worden.  In geval dat de merrie lijdt aan een ziekte of in lichaamsconditie te ver achteruitgaat door het zogen van het veulen kan er juist weer voor gekozen worden om het eerder vroeger in de aangewezen periode (5-6m) te doen. 

Manier van spenen

Het is belangrijk om het spenen geleidelijk aan uit te voeren. Volgende aspecten zijn belangrijk:

• Het veulen kent het eten van brokken en hooi/gras voor het spenen. Het veulen kan water drinken en kent het drinksysteem waarbij hij na het spenen te maken krijgt (waterton of automatische drinkbak). Het aanleren van water drinken op een stressvol moment na het spenen is erg moeilijk. 
• Het veulen is al geïntroduceerd aan een ander veulen of sociaal volwassen paard  voordat de merrie wordt weggehaald en blijft met dat andere paard(en) achter na het spenen. Spenen en tegelijkertijd bij onbekende paarden/veulens zetten brengt extra stress met zich mee. In de meest ideale situatie staat het veulen in een groep bekende veulens en merries en worden de merries hier gradueel uit verwijderd. Het veulen blijft achter in de kudde bekende veulens.
• Geleidelijk spenen: de merrie wordt eerst 5 minuten weggehouden van het veulen, over enkele dagen opbouwen naar 10 en 20 minuten en langer tot het veulen niet meer doorheeft dat de merrie weg is (duurt gemiddeld 2 tot 3 weken).
• Bij het spenen wordt de merrie weggehaald bij het veulen en blijft het veulen in eerste instantie in zijn vertrouwde omgeving. Het veulen wordt niet op het moment van spenen op een onbekende locatie geplaatst.

Waarom is het zo belangrijk?

Veulens die abrupt en stressvol worden gespeend kunnen o.a. maagzweren krijgen, of afwijkende gedragspatronen ontwikkelen zoals luchtzuigen / kribbebijten. Een veulen met gedragsproblemen  kan hier de rest van zijn/haar leven terugkerende klachten van krijgen. Studies laten zien dat jonge dieren gevoeliger zijn voor het ontwikkelen van stereotiep gedrag dan volwassen dieren en al vanaf een leeftijd van 20 weken met deze stereotypieën (gedragsproblemen) kunnen beginnen. Precies het moment van spenen.

Ook het sociale contact met andere paarden in deze eerste levensfase is erg belangrijk voor het ontwikkelen van normale gedragsregels. De merrie corrigeert het gedrag van het eigen veulen doorgaans te weinig. Het veulen staat hierdoor het best in een groep met andere sociale paarden/veulens, zodat ze goed leren hoe ze moeten communiceren met andere paarden en dat ze voldoende beweging krijgen.

Vaccinatie en ontworming veulen

Op de speenleeftijd is het ook belangrijk om te denken aan de 1^e vaccinatie en of het veulen al goed ontwormd is geweest. Het veulen krijgt via de melk van de merrie bescherming (antistoffen) mee. Naarmate de zoogperiode op zijn einde loopt, ontwikkelt de immuniteit van het veulen en kunnen we starten met vaccineren. De immuniteit moet voldoende ontwikkeld zijn om zelfstandig antistoffen aan te maken aan de hand van het vaccin. Vanaf 6 maanden leeftijd krijgen de veulens dus veilig en effectief de eerste influenza/tetanus vaccinatie. Deze vaccinatie wordt na 1 tot maximum 2 maanden herhaald, gevolgd door een laatste booster 4-6 maanden na de 2^e. Vanaf 6 maanden kan er, indien gewenst, ook gestart worden met vaccineren tegen rhinopneumonie (EHV1,4).  

Met de ontwormingen starten we al voor de speenleeftijd. Op 2,5 tot 3 maanden leeftijd wordt het veulen voor het eerst ontwormd tegen de spoelwormen. Deze ontworming wordt op 4,5-5 maanden herhaald en op 6 maanden krijgt het veulen zijn eerste ontworming tegen de bloedwormen.

Om een veulen zo goed mogelijk te ontwormen, hebben we een ontwormingsschema opgesteld. Bekijk zeker hieronder het ontwormingsschema om te zien of jouw veulen nog goed beschermd is tegen wormen!

Schema ontwormen	Type ontwormmiddel
Veulens:
2.5-3 maanden leeftijd	Pyrantel of Fenbendazole
4.5-5 maanden leeftijd	Pyrantel of Fenbendazole
6 maanden leeftijd	Ivermectine of Moxidectine
10-12 maanden leeftijd	Pyrantel of Fenbendazole
Jaarlingen en tweejarigen:
Voorjaar	Moxidectine
Zomer	Ivermectine
Najaar (november/december)	Moxidectine + Praziquantel
18 maanden leeftijd	Pyrantel of Fenbendazole
Vanaf 3 jaar:
Op basis van mestonderzoek: maart- mei- juli- september	Afhankelijk van uitslag mestonderzoek
Najaar (november/december)	Moxidectine + Praziquantel